Η ανάγκη μεταδόσεως ιατρικών πληροφοριών, με εικόνες, δεδομένα και φωνή εξ αποστάσεως, μέσω διαφόρων τηλεπικοινωνιακών μέσων, έχει αναγνωριστεί προ πολλού. Το θέμα αποκτά νέο ενδιαφέρον εξαιτίας της προόδου που έχει επιτευχθεί στην τεχνολογία των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει την Τηλεϊατρική και αποσκοπεί με τρόπο σαφή και απλό να ενημερώσει τον αναγνώστη για το τι είναι η τηλεϊατρική και ποιες είναι οι εφαρμογές της. Αρχικά, αναφέρονται ο ορισμός και ο σκοπός της Τηλεϊατρικής. Στη συνέχεια, αναλύονται οι κατευθύνσεις υπηρεσιών και εφαρμογών της Τηλεϊατρικής στην Ελλάδα με παραδείγματα στους διάφορους τομείς και ακολουθούν τα πλεονεκτήματα και τα οφέλη αυτής. Τέλος, το άρθρο παρουσιάζει στατιστικά στοιχεία από τη χρήση της Τηλεϊατρικής στην Ελλάδα και επιχειρεί μια αξιολόγηση αυτής.
1.1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ
Η λέξη Τηλεϊατρική είναι σύνθετη και αποτελείται από το πρόθεμα Τηλε- που σημαίνει «εξ αποστάσεως» και τη λέξη ιατρική. Στα Αγγλικά ο ίδιος όρος είναι «Telemedicine».
Τηλεϊατρική είναι η χρήση των υπολογιστών και των δικτύων τηλεπικοινωνίας στο χώρο της Ιατρικής επιστήμης, με σκοπό να διευκολύνουν την παροχή ιατρικής φροντίδας από απόσταση.
1.2. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ
Ο ορισμός της Τηλεϊατρικής, όπως συνάγεται από τα παραπάνω και αποτελεί πρόταση προς την Ε.Ο.Κ. για υιοθέτηση στα πλαίσια του Προγράμματος Πλαισίου για την Ανάπτυξη της Έρευνας και της Τεχνολογίας είναι:
«Oι εξετάσεις, η παρακολούθηση και η αντιμετώπιση των ασθενών και η εκπαίδευση ασθενών και ιατρικού προσωπικού με τη χρήση συστημάτων, τα οποία επιτρέπουν άμεση πρόσβαση στις γνώσεις εξειδικευμένου προσωπικού και σε πληροφορίες που αφορούν τους ασθενείς, ανεξάρτητα από το που βρίσκονται ο ασθενής και οι πληροφορίες».
Στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Executive board 101st Session, 21 Ιανουαρίου 1998) χρησιμοποιήθηκε ο ακόλουθος ορισμός για την Τηλεϊατρική:
«Παροχή ιατρικής περίθαλψης - σε περιπτώσεις όπου η απόσταση είναι κρίσιμος παράγοντας - από όλους τους επαγγελματίες του χώρου της Υγείας χρησιμοποιώντας τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών για την ανταλλαγή έγκυρης πληροφορίας για τη διάγνωση, αγωγή και πρόληψη ασθενειών, την έρευνα και εκτίμηση, όπως και τη συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών Υγείας, όλα αυτά στα πλαίσια της αναβάθμισης της Υγείας των ατόμων και των κοινοτήτων τους».
1.3. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ
Παρόλο που υπάρχουν πολλές πιθανές εφαρμογές, ο κύριος σκοπός της τηλεϊατρικής είναι να επιτρέψει στους γιατρούς (ή άλλους παροχείς ιατρικών υπηρεσιών) να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο μέρος όπου βρίσκεται ο ασθενής, χρησιμοποιώντας συνδυασμό από βίντεο, ήχο, δεδομένα και εικόνες.
Ο όρος καλύπτει και πλευρές της ιατρικής που αφορούν τα συστήματα που έχουν ως σκοπό τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ ιατρικού προσωπικού που βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση είτε από εξειδικευμένους συναδέλφους τους είτε από κεντρικές εξειδικευμένες μονάδες και νοσοκομεία.
2. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ
Με βάση τη χρήση τηλεπικοινωνιακών και πληροφοριακών συστημάτων και τη μετατροπή ιατρικής πληροφορίας σε ηλεκτρονική μορφή, διακρίνονται οι παρακάτω κύριες κατευθύνσεις υπηρεσιών και εφαρμογών:
· Τηλεκπαίδευση, που καλύπτει τις ανάγκες του ενεργού ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού για συνεχή ενημέρωση σε διάφορους τομείς της ιατρικής. Επιπλέον εξασφαλίζεται εκπαίδευση του υγιούς πληθυσμού μέσω προγραμμάτων Αγωγής Υγείας, με σκοπό να διαμορφωθούν νέοι τρόποι συμπεριφοράς, όχι μόνο για την πρόληψη των νοσημάτων, αλλά και για την προστασία και προαγωγή της υγείας.5
· Τηλεδιάγνωση, που καλύπτει την από απόσταση μελέτη από ειδικούς των αποτελεσμάτων των ιατρικών εξετάσεων (ακτινογραφίες, εργαστηριακά ευρήματα κλπ) και τη σύνταξη σχετικών αναφορών.
· Τηλεθεραπεία, που καλύπτει την από απόσταση παρακολούθηση ασθενών, όπου ο ασθενής επισκεπτόμενος την πλησιέστερη προς τον τόπο διαμονής του ιατρική μονάδα μπορεί να τυγχάνει ιατρικής φροντίδας από απομακρυσμένο ιατρικό κέντρο ως προς την πάθησή του.
· Τηλεσυμβουλευτική, που καλύπτει την ανάγκη ανταλλαγής απόψεων καθώς και την οργάνωση συμβουλίων ειδικών ιατρών για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων σύνθετων καταστάσεων όπου απαιτείται η ταυτόχρονη μελέτη της κατάστασης του ασθενούς από ειδικούς διαφορετικών ειδικοτήτων.
2.1. ΠΡΩΤΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ της ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής, του Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Α' Παθολογικό Τμήμα του Σισμανογλείου Γενικού Περιφερειακού Νοσοκομείου εγκατέστησαν στις 18 Ιουλίου1989 το πρώτο πειραματικό σύστημα στην Ελλάδα.
Τα σχετικά πειράματα για την διερεύνηση της καταλληλότητας τέτοιων συστημάτων στην υποστήριξη του ιατρικού προσωπικού με την αποστολή εικόνων, ιατρικών δεδομένων και φωνής, μέσω του υπάρχοντος τηλεφωνικού δικτύου, διεξήχθησαν αρχικά με τα Κέντρα Υγείας Σπάτων και Παροικίας Πάρου και στη συνέχεια του Νομαρχιακού Νοσοκομείου Καρπενησίου και του Κέντρο Υγείας Δυτικής Φραγκίστας.
Συγκεκριμένα, ολόκληρο τον μήνα Σεπτέμβριο 1989 το σύστημα της Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε και λειτούργησε μεταξύ Σισμανογλείου και του Κέντρου Υγείας Σπάτων μέχρι τις 21/10/89.
Στη συνέχεια το ένα τερματικό Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε στο Κέντρο Υγείας Παροικίας Πάρου και μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου χρησιμοποιήθηκε, κάτω από πραγματικές συνθήκες, για την υποστήριξη του ιατρικού προσωπικού του ΚΥ. Λειτούργησε από 21/10/89 έως 12/2/90.
Ακολούθως, το Φεβρουάριο του 1990, το τερματικό Τηλεϊατρικής μεταφέρθηκε από την Πάρο στο Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καρπενησίου, όπου παρέμεινε μέχρι τον Νοέμβριο του 1990.
Μετά την επιτυχία της πειραματικής φάσης εγκαταστάσεως και λειτουργίας του συστήματος της Τηλεϊατρικής στα Σπάτα, Πάρο και Καρπενήσι και λίγο πριν την τοποθετήσεως συστημάτων σε πανελλήνια κλίμακα, η Ομάδα Τηλεϊατρικής υλοποίησε απόφασή της, για την μεταφορά και λειτουργία του υπάρχοντος τερματικού Τηλεϊατρικής στο ΚΥ Δ. Φραγκίστας.
Μετά το Νοσοκομείο Καρπενησίου το τερματικό Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε στο Κ.Υ. Δ. Φραγκίστας στις 23 Νοεμβρίου 1990.
Αμέσως ακολούθησε μία πειραματική φάση που διήρκησε μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 1990. Μετά την αποχώρηση των επισκεπτών ιατρών του Σισμανογλείου, το σύστημα Τηλεϊατρικής λειτούργησε αποκλειστικά από τους αγροτικούς ιατρούς που υπηρετούσαν στο Κέντρο Υγείας μέχρι τον Μάϊο του 1991.
Από τον Σεπτέμβριο 1991 άρχισε η σταδιακή εγκατάσταση τερματικών Τηλεϊατρικής στα 13 Κέντρα Υγείας της πιλοτικής φάσης του Προγράμματος. Αυτά τα Κ.Υ. είχαν δυνατότητα σύνδεσης μέσω συστήματος Τηλεϊατρικής με το Σισμανόγλειο για οποιοδήποτε επείγον ή χρόνιο περιστατικό ζητηθεί η γνώμη ειδικού ιατρού του Νοσοκομείου. Η περίοδος Ιανουαρίου-Απριλίου χρησιμοποιήθηκε για πειραματικές επικοινωνίες, ενώ μέχρι τις 30 Ιουνίου 1992 παρέχετο υποστήριξη σε 8ωρη βάση. Από την 1η Ιουλίου 1992 παρέχεται 24ωρη υποστήριξη.
Πίνακας 1: Κέντρα Υγείας που μετείχαν στην πρώτη φάση του Προγράμματος Τηλεϊατρικής του Υπουργείου Υγείας στην Ελλάδα
1
|
Λήμνου (Νομού Λέσβου)
|
2
|
Σκοπέλου (Νομού Μαγνησίας)
|
3
|
Θεσπρωτικού (Νομού Πρεβέζης)
|
4
|
Ιάσμου (Νομού Ροδόπης)
|
5
|
Σιδηροκάστρου (Νομού Σερρών)
|
6
|
Αμυνταίου (Νομού Φλωρίνης)
|
7
|
Σουφλίου (Νομού Έβρου)
|
8
|
Ορεστιάδος (Νομού Έβρου)
|
9
|
Φιλιατών (Νομού Θεσπρωτίας)
|
10
|
Τσοτυλίου (Νομού Κοζάνης)
|
11
|
Θήρας (Νομού Κυκλάδων)
|
12
|
Γυθείου (Νομού Λακωνίας)
|
13
|
Δυτικής Φραγκίστας (Νομού Ευρυτανίας)
|
Πίνακας 2: Συνδεδεμένα Κέντρα Υγείας μέσω δικτύου Τηλεϊατρικής στην Ελλάδα σήμερα7
1
|
Κέντρο Υγείας Σαντορίνης
|
2
|
Κέντρο Υγείας Πάρου
|
3
|
Περιφερειακό Ιατρείο Οινουσσών
|
4
|
Περιφερειακό Ιατρείο Φούρνων
|
5
|
Περιφερειακό Ιατρείο Καστελόριζου
|
6
|
Κέντρο Υγείας Άντισσας
|
7
|
Κέντρο Υγείας Σκοπέλου
|
8
|
Περιφερειακό Ιατρείο Αστυπάλαιας
|
9
|
Κέντρο Υγείας Ιθάκης
|
10
|
Κέντρο Υγείας Λήμνου
|
11
|
Περιφερειακό Ιατρείο Κουρουνίων (Χίος)
|
12
|
Κέντρο Υγείας Σουφλίου
|
13
|
Κέντρο Υγείας Εχίνου
|
14
|
Κέντρο Υγείας Τσοτυλίου
|
15
|
Κέντρο Υγείας Αμυνταίου
|
16
|
Νοσοκομείο - Κέντρο Υγείας Φιλιατών
|
17
|
Κέντρο Υγείας Παραμυθιάς
|
18
|
Κέντρο Υγείας Θεσπρωτικού
|
19
|
Κέντρο Υγείας Γυθείου
|
20
|
Περιφερειακό Ιατρείο Κιμώλου
|
21
|
Κέντρο Υγείας Άνδρου
|
22
|
Κέντρο Υγείας Ίου
|
23
|
Κέντρο Υγείας Μυκόνου
|
24
|
Κέντρο Υγείας Τήνου
|
25
|
Κέντρο Υγείας Νάξου
|
26
|
Κέντρο Υγείας Μήλου
|
27
|
Κέντρο Υγείας Έμπωνα
|
28
|
Κέντρο Υγείας Αρχαγγέλου
|
29
|
Κέντρο Υγείας Καρπάθου
|
30
|
Κέντρο Υγείας Πάτμου
|
31
|
Κέντρο Υγείας Καλλονής
|
32
|
Κέντρο Υγείας Πλωμαρίου
|
33
|
Κέντρο Υγείας Πολυχνίτου
|
34
|
Κέντρο Υγείας Πυργίου
|
35
|
Κέντρο Υγείας Καρλοβασίου
|
36
|
Κέντρο Υγείας Σκιάθου
|
37
|
Κέντρο Υγείας Πρίνου
|
38
|
Περιφερειακό Ιατρείο Σύμης
|
39
|
Περιφερειακό Ιατρείο Αλοννήσου
|
40
|
Περιφερειακό Ιατρείο Σαμοθράκης
|
2.2. ΤΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ Ε.Κ.Α.Β.
Το «Πληροφοριακό Σύστημα Προνοσοκομειακής Επείγουσας Ιατρικής» ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1996, και χρηματοδοτείται κατά ένα μέρος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συγκεκριμένα από το πρόγραμμα HECTOR, στα πλαίσια του Προγράμματος Εφαρμογών Τηλεϊατρικής στην Υγεία.
Έχει ως σκοπό την αναβάθμιση των εθνικών συστημάτων προνοσοκομειακής αντιμετώπισης επείγοντων περιστατικών (π.χ. Ε.Κ.Α.Β.) χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών.
Το πρόγραμμα εντάσσεται στην προσπάθεια να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο περιφερειακό δίκτυο τηλεϊατρικής στην Κρήτη και δίνει λύσεις για τη γεωγραφική παρακολούθηση ασθενοφόρων και κινητών μονάδων, τη βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων πόρων, τη λήψη, μεταφορά, ανάλυση και αποθήκευση ζωτικών παραμέτρων με τη δυνατότητα τηλεπαρακολούθησης περιστατικών, καθώς και ένα ηλεκτρονικό αρχείο επείγοντων περιστατικών.
2.2.1. Χαρακτηριστικά Συστήματος
Το πιλοτικό σύστημα που αναπτύσσεται σε συνεργασία με το Ε.Κ.Α.Β. Ηρακλείου έχει τα παρακάτω γενικά χαρακτηριστικά:
● Υποστήριξη του τηλεφωνητή στο κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β.
● Υποστήριξη ιατρικών πρωτοκόλλων για την εκτίμηση της βαρύτητας του περιστατικού.
● Βοηθητικό σύστημα για την εντόπιση του σημείου ατυχήματος ή της προέλευσης της κλήσης σε ηλεκτρονικό χάρτη.
● Λήψη ζωτικών παραμέτρων, εικόνων βίντεο στις κινητές μονάδες και άμεση μεταφορά τους στο κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β. μέσω τηλεϊατρικής.
● Αυτόματη αξιολόγηση ζωτικών παραμέτρων ανά πάσα στιγμή, σύμφωνα με τέσσερα διαφορετικά συστήματα βαθμολόγησης (π.χ. RITS, RAPS).
● Δυνατότητα τηλεπαρακολούθησης και τηλεδιάγνωσης, που βασίζεται στη μεταφορά ζωτικών παραμέτρων και ηλεκτροκαρδιογραφημάτων σε πραγματικό χρόνο.
● Βάση δεδομένων για το αρχείο περιστατικών.
● Γεωγραφική παρακολούθηση και δρομολόγηση ασθενοφόρων και κινητών μονάδων σε ηλεκτρονικό χάρτη.
● Έξυπνο σύστημα ανάλυσης παλαιών περιστατικών με σκοπό την υποστήριξη διοικητικών αποφάσεων.
● Σύστημα εξομοίωσης της διαχείρισης πόρων, το οποίο να χρησιμοποιηθεί και για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
● Δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών με άλλα πληροφοριακά συστήματα με βάση XML.
● Πολυγλωσσική υποστήριξη.
2.2.2. Περιγραφή Συστήματος
Το πιλοτικό Πληροφοριακό Σύστημα Προνοσοκομειακής Επείγουσας Ιατρικής του Ε.Κ.Α.Β. Κρήτης αποτελείται από μια σειρά εφαρμογών που εξυπηρετούν το προσωπικό του Ε.Κ.Α.Β. και των άλλων φορέων υγείας με τους οποίους συνεργάζεται. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν οι εξής εφαρμογές:
● Η εφαρμογή για τους τηλεφωνητές και διαχειριστές στο κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β. επιτρέπει τη δημιουργία, συμπλήρωση και εκτύπωση της ηλεκτρονικής «Κάρτας Περιστατικού». Μέσω ειδικών αλγορίθμων βοηθάει στη σωστή εκτίμηση της βαρύτητας του περιστατικού και στην επιλογή των καταλληλότερων πόρων (π.χ. ασθενοφόρο ή κινητή μονάδα). Δείχνει ανά πάσα στιγμή όλα τα περιστατικά που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σε αναμονή σε μορφή λίστας ή και σ’ ένα ηλεκτρονικό χάρτη.
● Η εφαρμογή για τους γιατρούς στο κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β., σε συνεργασία με τα ειδικά υποσυστήματα στις κινητές μονάδες ή σ’ ένα Κέντρο Υγείας, δίνει τη δυνατότητα τηλεπαρακολούθησης περιστατικών με βάση των ζωτικών παραμέτρων, των ηλεκτροκαρδιογραφημάτων και των εικόνων βίντεο, που μεταδίδονται μέσω τηλεϊατρικής από τον τόπο του συμβάντος. Αυτή η λειτουργία είναι προϋπόθεση για τηλεδιάσκεψη και τηλεδιάγνωση. Επίσης, μέσω της «Κάρτας Κλινικής Εκτίμησης», ο γιατρός στο Ε.Κ.Α.Β. μπορεί να καταγράφει λεπτομερώς και δομημένα την κατάσταση του ασθενούς και τα αντίστοιχα θεραπευτικά μέτρα για όλη τη διάρκεια του περιστατικού.
● Η εφαρμογή για τη διοίκηση του κέντρου του Ε.Κ.Α.Β. χρησιμοποιεί προχωρημένες μεθόδους για την ανάλυση δεδομένων από το αρχείο περιστατικών, με σκοπό την υποστήριξη διοικητικών αποφάσεων που αφορούν, μεταξύ άλλων, την πρόσληψη, εκπαίδευση και τον καθημερινό προγραμματισμό του προσωπικού, καθώς και την αγορά εξοπλισμού.
● Η εφαρμογή για το πλήρωμα των κινητών μονάδων φροντίζει σχεδόν αυτόματα για τη λήψη και αποστολή των ζωτικών παραμέτρων του ασθενούς κ.λ.π., από το ασθενοφόρο προς το κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β. Πρέπει ακόμη να τονισθεί, ότι οι απαραίτητες ενέργειες του προσωπικού της κινητής μονάδας είναι ελάχιστες, έτσι ώστε το πλήρωμα μπορεί να συγκεντρωθεί στον ασθενή.
● Μια εφαρμογή για το προσωπικό στις ΜΕΘ και στα ΤΕΠ των νοσοκομείων, και μια εφαρμογή για τους γιατρούς στα Κέντρα Υγείας βρίσκονται υπό ανάπτυξη.
2.3. Παροχή επείγουσας ιατρικής βοήθειας ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
Το σχέδιο με όνομα MERMAID9 είναι ένα πρόγραμμα ιατρικής βοήθειας μέσω τηλεϊατρικής. Στηρίζεται στη βάση παροχής ιατρικής βοήθειας και συμβουλών για την ασφάλεια αυτών που εργάζονται στη θάλασσα (π.χ. πλοία, ναυτικές βάσεις κ.λ.π.). Αρχικά, έγινε ένας προσδιορισμός του πλήθους των ατόμων που θα μπορούσαν να δεχτούν βοήθεια. Σε όλο τον κόσμο περίπου 1.500.000 άνθρωποι εργάζονται σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με τη θάλασσα (όσον αφορά τα εμπορικά πλοία). Τα περισσότερα πλοία έχουν ικανοποιητική δομή για τη χρήση τεχνολογιών που αφορούν εφαρμογές τηλεϊατρικής. Παρ’ όλα αυτά, εκτός ίσως από ένα μικρό αριθμό καραβιών κοντά στο 5% δεν υπάρχει η δυνατότητα επεξεργασίας δεδομένων σε υψηλές ταχύτητες (High Speed Data – H.S.D.). Ο αριθμός των κλήσεων τηλεϊατρικής από τη θάλασσα υπολογίζεται μεταξύ των 15.000 και 20.000 το χρόνο και για ολόκληρο τον κόσμο.
Οι τεχνολογίες επικοινωνίας που χρησιμοποιήθηκαν για το σχέδιο MERMAID μπορούν να χωριστούν σε δύο βασικά σημεία: (1) τα μέσα μετάδοσης και (2) τα συστήματα δικτύωσης (εικόνα 5). Σε σχέση με τα μέσα μετάδοσης θα μπορούσαν να επισημανθούν τα παρακάτω:
1. Οπτικές Ίνες.
2. Καλώδια χαλκού (HDSL/ADSL και ομοαξονικά καλώδια).
3. Επικοινωνιακοί δορυφόροι.
4. Ράδιο τεχνολογίες κυψελίδων.
5. Ασύρματα δίκτυα.
6. Ραδιοτεχνολογία για πλοήγηση, στα αεροπλάνα και στα τρένα.
Όμοια, όσον αφορά τα συστήματα δικτύωσης επισημαίνονται:
1. Ασύγχρονος τρόπος μετάδοσης (Asynchronous Transfer Mode – A.T.M.).
2. Το μοντέλο πρωτοκόλλου αναφοράς B-I.S.D.N. για Α.Τ.Μ. ή Ι.121.
3. ΑΤΜ και υπηρεσίες στενής ζώνης (N-I.S.D.N.).
4. Το Internet.
Συγκεκριμένα, για το σχέδιο MERMAID αποφασίστηκε ότι το τηλεπικοινωνιακό λογισμικό θα έπρεπε να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
1. Ένα σύστημα ιατρικών εγγραφών που θα χρησίμευαν για την καταγραφή του ιστορικού του ασθενούς.
2. Μια επιλογή Βοήθειας που θα προσφερόταν μέσω κάποιας πολυμεσικής εφαρμογής για τη γρήγορη εύρεση βοήθειας με τη μορφή ιατρικών συμβουλών.
3. Μια βάση δεδομένων με όλα τα δεδομένα που αφορούν τα φάρμακα και τον ιατρικό εξοπλισμό.
Η αρχιτεκτονική MERMAID δείχνεται στην εικόνα 5. Το σύστημα μηνυμάτων των πλοίων (Sea Vessels - SVs) αρχικά επικοινωνεί με έναν επίγειο κεντρικό σταθμό (Ground Central Station – G.C.S.) που βρίσκεται στην Ελλάδα (BIOTRAST). Στη συνέχεια, το G.C.S. προσδιορίζει ποιο από τα κέντρα ιατρικής βοήθειας (Medical Care Centers – M.C.Cs) μπορεί να χειριστεί την έκκληση βοήθειας που έγινε από το S.V. H εκλογή του M.C.C. εξαρτάται από τη θέση του πλοίου, τη γλώσσα που μιλιέται από τους επιβαίνοντες σε αυτό ή ακόμη και από την καταλληλότητα του ίδιου του ιατρικού κέντρου για τη συγκεκριμένη περίπτωση.
| |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
 |  | | |||||||||||||
 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
 | |||||
| |||||
 | |||||
| ||||||
| ||||||
| ||||||
| ||||||
Εικόνα 1: Η εφαρμογή MERMAID
Χρήσιμο θα ήταν να αναφερθούν και τα επόμενα χαρακτηριστικά που αφορούν το σχέδιο MERMAID:
1. Οι επικοινωνιακοί δορυφόροι είναι ένα μέσο για τη μετάδοση δεδομένων μεταξύ γεωγραφικά απομονωμένων περιοχών.
2. Το σχέδιο MERMAID χρησιμοποιεί τεχνικές τηλεϊατρικής που περιέχουν «ζωντανές» εικόνες του ασθενή οι οποίες μεταδίδονται στο γιατρό που γενικά βρίσκεται σε κάποια άλλη μακρινή περιοχή. Έτσι, παρέχεται η δυνατότητα για αλληλεπίδραση μεταξύ γιατρού και ασθενούς (π.χ. συζήτηση).
3. Η τηλεπαρουσία (telepresence) είναι η ιδεατή παρουσία ενός προσώπου που βρίσκεται μακριά. Όταν αυτή προστεθεί σε ένα σενάριο τηλεϊατρικής δίνει όλα τα πλεονεκτήματα της πιο άμεσης επικοινωνίας μεταξύ των ενδιαφερομένων μελών.
4. Η χρήση πολυμεσικών εφαρμογών γενικά παρουσιάζει τα ίδια πλεονεκτήματα
2.4. ηλεκτροκαρδιογραφήμα στο σπίτι
Πρόκειται για μια υπηρεσία που προσφέρεται από το web για την παρακολούθηση των ασθενών από το σπίτι (web-based electrocardiogram E.C.G). Η εφαρμογή αυτή χρησιμοποιείται για τη συλλογή κλινικών δεδομένων. Ένα web browser παρέχει πρόσβαση στα αρχεία του ασθενή και σε E.C.G. δεδομένα. Τα στοιχεία προέρχονται από τη βάση δεδομένων που υπάρχει για τους ασθενείς από όπου μπορεί να γίνει ανάκληση και χρήση των δεδομένων. Ένα «έξυπνο» λογισμικό ενεργοποιείται στον server οποτεδήποτε νέα E.C.G. δεδομένα στέλνονται από το σπίτι. Το λογισμικό αυτό μπορεί να συγκρίνει παλαιότερα δεδομένα με πιο πρόσφατα. Χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο, μπορεί να δρομολογηθεί μια βέλτιστη στρατηγική σχετική με τη βοήθεια που παρέχεται στον ασθενή, με τη δημιουργία περιληπτικών αναφορών για την κατάστασή του καθώς και προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Το P.C. όπου γίνονται οι μετρήσεις E.C.G., αποτελείται από μια κάρτα I.S.A. (bus card), από ένα προστατευμένο καλώδιο E.C.G., τον εξοπλισμό E.C.G., και φυσικά το κατάλληλο λογισμικό για την ασφαλή παρακολούθηση του ασθενή. Το λογισμικό για την εφαρμογή αυτή σχεδιάστηκε για τα Windows 95. Όλες οι μετρήσεις καταγράφονται και αποθηκεύονται σε πραγματικό χρόνο. Χρησιμοποιούνται προηγμένης ποιότητας γραφικά και το interface του χρήστη είναι αρκετά εξειδικευμένο.
Η βάση δεδομένων για τον ασθενή σχεδιάστηκε σε Microsoft Access 97. Αποτελείται από σχεσιακούς πίνακες στους οποίους αποθηκεύονται λεπτομέρειες για τους ασθενείς, κλινικές μετρήσεις, φαρμακευτική αγωγή και πληροφορίες από τους γιατρούς.
Υπάρχει ένας τρόπος διασύνδεσης της βάσης δεδομένων με το web. Η γλώσσα που αναπτύχθηκε χρησιμοποιεί τη λειτουργία Open Database Connectivity (O.D.B.C.) για την επικοινωνία με τη βάση και τη δημιουργία δομών με γλώσσα query. Ένας web browser (Internet Explorer, Microsoft Corporation) παίζει το ρόλο του πελάτη (universal client). Δημιουργεί τον τρόπο επικοινωνίας (interface) μεταξύ των κλινικών μετρήσεων που παράχθηκαν στον προσωπικό υπολογιστή τους ασθενή στο σπίτι μα τη βάση δεδομένων που υπάρχει στο server.
Η τεχνολογία αυτή προσφέρει νέες και πολλά υποσχόμενες μεθόδους για την παρακολούθηση του ασθενή από το σπίτι. Η ασφάλεια βέβαια των δεδομένων στο διαδίκτυο είναι ένα μεγάλο θέμα και έτσι θα πρέπει να ισχύουν ειδικές λειτουργίες όσον αφορά τη διαχείριση των αρχείων του ασθενή και των κλινικών δεδομένων.
2.5. ΣΥΝΔΕΣΗ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΩΝ ΚΑΙ Γ.Π.Ν. ΝΙΚΑΙΑΣ
2.5.1. Το αντικείμενο του έργου
Η παροχή Τηλεϊατρικών υπηρεσιών στις φυλακές Κορυδαλλού, βασίζεται στη διασύνδεσή τους με το Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο Νίκαιας με γραμμές I.S.D.N., τις οποίες υποστηρίζει ο Ο.Τ.Ε. και την ανάπτυξη ενός δικτύου 20 συνολικά θέσεων πρόσβασης στις φυλακές και αντίστοιχα 26 θέσεων υποδοχής των ηλεκτρονικά διακινούμενων ιατρικών περιστατικών στο Νοσοκομείο Νίκαιας.
Στο σύστημα Τηλεϊατρικής που υλοποιήθηκε για την εξυπηρέτηση των φυλακών Κορυδαλλού, εφαρμόζεται εκτεταμένα η ιατρική τηλεσυνδιάσκεψη. Οι ιατροί, το παραϊατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των φυλακών, μπορούν να βρίσκονται σε άμεση, «πρόσωπο με πρόσωπο», συνεχή επαφή με τους ιατρούς κάθε ειδικότητας του νοσοκομείου Νίκαιας. Έτσι καταρχήν είναι δυνατή η έγκαιρη διάγνωση και η άμεση αντιμετώπιση κάθε προβλήματος υγείας των κρατουμένων, χωρίς άσκοπες διακομιδές. Παράλληλα, είναι δυνατή η ηλεκτρονική ανταλλαγή ιατρικών στοιχείων των κρατουμένων ασθενών ενώ έχει γίνει πρόβλεψη για τη μεταφορά ιατρικών εξετάσεων με χρήση εξειδικευμένων ψηφιακών ιατρικών οργάνων (π.χ. ακτινογραφιών, καρδιογραφημάτων, κ.λ.π.) μεταξύ των ιατρείων ή του νοσοκομείου των φυλακών και των ιατρικών κέντρων, ή νοσοκομείων που υποστηρίζουν τα σωφρονιστικά καταστήματα. Τέλος για πρώτη φορά είναι δυνατή η τήρηση ενός «ιατρικού φακέλου» του κρατουμένου, στον οποίο (εφόσον ο κρατούμενος το επιθυμεί) θα μπορεί να ανατρέξει ο θεράπων ιατρός του και μετά την αποφυλάκιση του.
2.5.2. Οι εργολαβίες από τις οποίες αποτελείται το έργο
1. Εκπόνηση στρατηγικού σχεδίου για την εφαρμογή της Τηλεϊατρικής για την κάλυψη των ιατρικών αναγκών των Φυλακών Κορυδαλλού.
2. Κατασκευή, εγκατάσταση δικτύου δομημένης καλωδίωσης στο σωφρονιστικό κατάστημα Κορυδαλλού.
3. Κατασκευή, εγκατάσταση δικτύου δομημένης καλωδίωσης στο Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο Νίκαιας.
4. Εγκατάσταση εξοπλισμού δικτυακού υλικού (W.A.N./L.A.N.).
5. Εγκατάσταση προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών.
6. Εκπαίδευση ιατρών στη Τηλεϊατρική για την υποστήριξη των αναγκών των φυλακών κορυδαλλού.
Η έναρξη των μελετών έγινε τον Ιανουάριο του 1999, ενώ η υλοποίηση του έργου ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2000.
Έως σήμερα, δε στάθηκε δυνατό να τεθεί σε λειτουργία το σύστημα λόγω χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών που είναι απαραίτητο να ολοκληρωθούν μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του Υπουργείου Υγείας.
 |
Εικόνα 2: Σχηματική παράσταση του συστήματος τηλεϊατρικής
3. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΚΑΙ Οφέλη από τη χρήση της Τηλεϊατρικής για τον ελλαδικό χώρο
Η Τηλεϊατρική έχει ιδιαίτερη σημασία για την πατρίδα μας, λόγω της γεωγραφικής ιδιομορφίας της χώρας (ορεινά χωριά, πολυάριθμα και απομονωμένα νησιά) και της άνισης κατανομής του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα και την περιφέρεια.
Δεδομένου ότι η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι ανεκτίμητη διαπιστώνεται η αναγκαιότητα εφαρμογής της Τηλεϊατρικής για την καλύτερη παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Σε ποιους απευθύνεται
· Νοσοκομεία
· Κέντρα Υγείας
· Ιδιωτικά Ιατρικά Κέντρα
· Ιατρούς
· Νοσηλευτικό προσωπικό
· Ασφαλιστικούς φορείς
· Ασθενείς
· Εταιρείες πώλησης ιατρικού εξοπλισμού
· Φοιτητές (Πανεπιστημίου - Ιδιωτικών Σχολών)
3.1. ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΣΤΟΝ ΙΑΤΡΟ
· Μπορεί να κάνει διάγνωση του ασθενή που βρίσκεται σε απομακρυσμένο χωριό.
· Μπορεί να ζητήσει την γνώμη ενός εξειδικευμένου συναδέλφου για τον εξεταζόμενο ασθενή.
· Άμεση πρόσβαση στο αρχείο ασθενών (patient record).
· Μείωση του χρόνου διάγνωσης.
· Άμεση πληροφόρηση και ενημέρωση.
· Άμεση επικοινωνία με τους συναδέλφους του μέσω δικτύου.
Από τις βασικότερες υπηρεσίες της Τηλεϊατρικής, όπως προαναφέρθηκε, είναι η τηλεδιάσκεψη. Η τηλεδιάσκεψη παρέχει τη δυνατότητα για οπτικοακουστική επαφή μεταξύ απομακρυσμένων σημείων χρησιμοποιώντας κάμερες και μικρόφωνα καθώς και δικτυακό εξοπλισμό. Έτσι οι γιατροί μπορούν να πραγματοποιήσουν:
● Ιατρικά συμβούλια μεταξύ των νοσοκομείων της περιοχής.
● Διάγνωση σε ασθενείς σε άλλο νοσοκομείο.
● Παροχή συμβουλών σε μη ειδικευμένους ιατρούς ή σε ιατρούς άλλης ειδικότητας. Αυτό αποκτά καίρια σημασία στην περίπτωση των κέντρων υγείας, ειδικά στην περίπτωση απομακρυσμένων περιοχών καθώς και στην αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών.
● Επίσης οι φοιτητές Ιατρικής μπορούν να παρακολουθήσουν χειρουργικές επεμβάσεις, καθώς και διαλέξεις που γίνονται σε άλλα σημεία.
3.2. ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ
· Άμεση επαφή με τον γιατρό, ακόμη και αν εκείνος βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά.
· Άμεση εξυπηρέτηση και αύξηση της ποιότητας περίθαλψης, αποφεύγοντας τις επαναλήψεις, τις καθυστερήσεις και τα λάθη.
· Άμεση ενημέρωση για θέματα δημόσιας υγείας, επιδημίες, πρόληψη.
· Μείωση του κόστους περίθαλψης, αποφεύγοντας άσκοπες μετακινήσεις και έξοδα.
4. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα τελευταία χρόνια, με την πρόοδο των επιστημών της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και της βιοϊατρικής τεχνολογίας, η τηλεϊατρική γνωρίζει αλματώδη ανάπτυξη. Τα απαγορευτικά κόστη στην τεχνολογία των δεκαετιών του 1960 και 1970 βελτιώνονται, επιτρέποντας σε όλο και περισσότερους να πειραματιστούν με τα συστήματα τηλεϊατρικής.
Στη χώρα μας, ο αριθμός των προγραμμάτων και εφαρμογών τηλεϊατρικής την τελευταία πενταετία, είναι αρκετά υψηλός (άνω των 50) και με υψηλό ποσοστό συμμετοχής στη διεθνή βιβλιογραφία.
Ακολουθούν αναλυτικά τα στατιστικά αποτελέσματα της εφαρμογής της Τηλεϊατρικής στο Κέντρο Υγείας Σπάτων, Κέντρο Υγείας Παροικίας Πάρου, Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καρπενησίου και Κέντρο Υγείας Δυτικής Φραγκίστας (Νομού Ευρυτανίας).
Πηγή:http://www.vipapharm.com/greek/free-online-journals/medical/medical-articles/karastergiouX/med-05-karastergioux.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου